Günümüz iş dünyasında kendi işinizi kurmak, büyük hayaller ve potansiyel fırsatlarla dolu bir yolculuk anlamına gelir. Ancak bu süreç dikkatli planlama, yasal gereklilikler ve stratejik adımlar gerektirir. Kendi işinizi kurma hayalinizi gerçeğe dönüştürmek istiyorsanız öncelikle hangi adımları atmanız gerektiğini, hangi yasal prosedürleri takip etmeniz gerektiğini ve başarılı bir başlangıç için hangi stratejileri benimsemeniz gerektiğini bilmelisiniz. Bu yazıda şirket türlerinden şirket kurmak için gerekenlere kadar ihtiyaç duyacağınız tüm bilgileri bulacaksınız.
Şirket Türleri
Şirket türleri şahıs, limited, anonim ve kooperatif olmak üzere dörde ayrılır.
1. Şahıs Şirketi
Şahıs şirketi, kollektif, adi ortaklık ve komandit olmak üzere üçe ayrılır. Kollektif şirket, iki veya daha fazla gerçek kişi tarafından ticari bir faaliyeti yürütmek amacıyla kurulan ve ortakların şirket borçlarından sınırsız ve müteselsil sorumlu olduğu bir şirket türüdür. Bu şirket türü, ortakların kişisel sorumluluğunu artırdığı için genellikle yüksek güvene dayalı iş ortaklıklarında tercih edilir.
- Ortaklar, şirket borçlarından sınırsız sorumludur ve kişisel mal varlıklarıyla da sorumlu tutulurlar.
- Şirketin yönetimi ve temsili, ortaklar tarafından yapılır. Ortakların her biri, şirketi dışa karşı temsil edebilir.
- Ortaklar arasında sermaye ve kâr dağılımı, ortaklık sözleşmesinde belirlenir.
- Kollektif şirketler tüzel kişiliğe sahiptir, yani şirketin kendine ait bir hukuki kişiliği vardır.
- Şirket kazancı, ortakların şahsi gelir vergisi beyannameleri üzerinden vergilendirilir.
Adi ortaklık, birkaç kişinin ortak bir iş yapma amacıyla bir araya gelerek oluşturduğu şirket türüdür. Kuruluş işlemleri oldukça basittir ve genellikle yazılı bir ortaklık sözleşmesi ile gerçekleştirilir. Adi ortaklıkta her ortak, şirketin borçlarından şahsi mal varlığı ile sınırsız sorumludur. Ortaklar, kâr ve zararı belirli oranlarda paylaşır. Ortakların elde ettiği kâr, kişisel gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilerek vergilendirilir. Adi ortaklık, küçük ve orta ölçekli aile işletmeleri veya arkadaş grupları için ideal bir yapıdır.
- Kuruluş işlemleri basittir.
- Ortaklar, şirket borçlarından sınırsız sorumludur.
- Kâr ve zarar ortaklar arasında paylaşılır.
- Vergilendirme, ortakların şahsi gelir vergisi üzerinden yapılır.
Komandit şirketlerde komandite ve komanditer olmak üzere iki tür ortak bulunur. Komandite ortaklar, şirketin borçlarından şahsi mal varlıkları ile sınırsız sorumludur. Komanditer ortaklar ise yalnızca koydukları sermaye miktarı ile sorumludur. Bu tür şirketler, genellikle ortakların farklı sorumluluk ve yetkilerinin belirgin olduğu durumlar için uygundur. Şirketin yönetimi genellikle komandite ortaklar tarafından gerçekleştirilir. Vergilendirme, ortakların kişisel gelir vergisi beyannamesi ile yapılır ve şirket kârı ortaklara dağıtılarak vergilendirilir.
- Komandite ortaklar, şirket borçlarından sınırsız sorumludur.
- Komanditer ortaklar, koydukları sermaye ile sınırlı sorumludur.
- Vergilendirme, ortakların şahsi gelir vergisi üzerinden yapılır.
2. Limited Şirket
Limited şirket, bir veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan ortakların sorumluluğunun koydukları sermaye ile sınırlı olduğu bir şirket türüdür. Kuruluş işlemleri diğer şirket türlerine göre daha karmaşıktır ve belirli bir sermaye gereksinimi vardır. Limited şirketin tüzel kişiliği bulunur ve bu sayede ortaklar, şirket borçlarından kişisel mal varlıklarıyla sorumlu tutulmazlar. Şirketin yönetimi ve temsili, genellikle bir veya birden fazla müdür tarafından gerçekleştirilir. Vergilendirme, şirketin elde ettiği kazançlar üzerinden kurumlar vergisi ile yapılır. Limited şirketler, küçük ve orta ölçekli işletmeler için uygun bir yapıya sahiptir.
- Kuruluşu ve yönetimi belirli yasal düzenlemelere tabidir.
- Ortakların sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlıdır.
- Şirketin tüzel kişiliği vardır.
- Vergilendirme, kurumlar vergisi üzerinden yapılır.
3. Anonim Şirket
Anonim şirketler, sermayesi paylara bölünmüş ve ortaklarının sorumluluğunun koydukları sermaye ile sınırlı olduğu şirketlerdir. Bu şirket türü, büyük ölçekli yatırımlar ve geniş ortaklık yapıları için idealdir. Anonim şirketler, yönetim kurulu tarafından yönetilir ve bu kurul, genel kurulda seçilir. Kuruluş işlemleri karmaşıktır ve belirli bir sermaye gereksinimi vardır. Anonim şirketlerin hisse senetleri, halka arz edilebilir ve borsada işlem görebilir. Vergilendirme, elde edilen kazançlar üzerinden kurumlar vergisi ile yapılır. Anonim şirketler, geniş ölçekli ve halka açık şirketler için uygun bir yapıdır.
- Paylara bölünmüş sermaye yapısı vardır.
- Ortakların sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlıdır.
- Yönetim kurulu tarafından yönetilir.
- Vergilendirme, kurumlar vergisi üzerinden yapılır.
4. Kooperatif
Kooperatifler; ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılamak amacıyla kurulan işletmelerdir. Her ortağın eşit oy hakkı bulunur ve yönetim demokratik bir yapıya sahiptir. Kooperatifler, ortakların ortak çıkarlarını en üst düzeyde korumak amacıyla faaliyet gösterir. Kooperatif gelirleri, belirli bir oran üzerinden vergilendirilir ve elde edilen kâr, ortaklar arasında belirli oranlarda dağıtılır. Bu tür işletmeler; genellikle tarım, konut, üretim ve tüketim alanlarında faaliyet gösterir ve toplulukların ekonomik kalkınmasını destekler.
- Demokratik yönetim, her ortağın eşit oy hakkı vardır.
- Ortak amaçlar doğrultusunda hareket edilir.
- Ortaklar arasında kâr payı dağıtımı yapılır.
- Vergilendirme, kooperatif gelirleri üzerinden yapılır.
Hangi Şirket Türü Ne Amaçla Kullanılır?
Farklı şirket türleri, çeşitli iş modelleri ve amaçlar için uygundur. Kollektif şirketler, ortakların birbirine yüksek güven duyduğu ve iş birliği yaparak faaliyet gösterdiği durumlar için kurulur. Genellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler, aile şirketleri veya profesyonel hizmet sunan avukatlık ve muhasebe gibi firmalar tarafından tercih edilir.
Adi ortaklık, birden fazla kişinin ortak bir amacı gerçekleştirmek için kurduğu bir işletme türüdür. Küçük ölçekli ve aile işletmeleri için uygundur.
Komandit şirket, bir veya birkaç ortağın şirket borçlarından sınırsız, diğer ortakların ise koydukları sermaye ile sınırlı olarak sorumlu olduğu bir şirket türüdür. Bu yapı, ortakların farklı sorumluluk ve yetkilerinin belirgin olduğu durumlar için uygundur. Komandit şirketler, risk ve sorumluluk paylaşımını net bir şekilde ayırmak isteyen işletmeler tarafından tercih edilir.
Limited şirket, küçük ve orta ölçekli işletmeler için yaygın olarak tercih edilir. Bir veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından kurulan bu şirket türünde ortakların sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlıdır. Limited şirketlerin tüzel kişiliği bulunur ve bu sayede ortaklar, şirket borçlarından kişisel mal varlıkları ile sorumlu olmazlar. Bu yapı, finansal riskleri minimize etmek isteyen girişimciler için uygundur.
Anonim şirket, büyük ölçekli yatırımlar ve geniş ortaklık yapıları için idealdir. Sermayesi paylara bölünmüş olan bu şirket türünde ortakların sorumluluğu taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır. Bu tür şirketler, büyük sermaye gereksinimleri olan ve geniş kitlelere hitap eden işletmeler için uygundur.
Demokratik yönetim ve eşit oy hakkı prensibi ile hareket eden kooperatifler, ortak çıkarları korumak ve toplulukların ekonomik kalkınmasını desteklemek amacıyla faaliyet gösterir. Bu şirket türü; tarım, konut, üretim ve tüketim gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösteren işletmeler tarafından tercih edilir.
Şirket Kurmak için Gerekenler
Şirket kurmak için gerekenler, şirket türüne göre farklılık gösterir.
Kollektif Şirket Kurmak için Gerekenler
Kollektif şirket kurmak, ticari faaliyetlerde bulunmak isteyen kişilerin başvurabileceği ortaklık türlerinden biridir. Kollektif şirketler, ortakların şahsi sorumlulukları ile kuruldukları için diğer şirket türlerine göre bazı farklılıklar taşır.
1. Şirket Kuruluş Kararı ve Sözleşmenin Hazırlanması
Kollektif şirket kurmak isteyen kişiler, öncelikle bir araya gelerek şirketin kuruluşuna dair bir karar almalıdır. Bu karar sonrasında şirketin ana sözleşmesi hazırlanır. Ana sözleşmede aşağıdaki bilgiler yer almalıdır:
- Şirketin ticaret unvanı ve merkezi,
- Ortakların adı, soyadı ve adresleri,
- Şirketin amacı ve faaliyet alanı,
- Ortakların sermaye payları ve sermaye taahhütleri,
- Kar ve zarar paylaşım oranları,
- Yönetim ve temsile ilişkin düzenlemeler,
- Şirketin süresi (belirli veya belirsiz süreli).
2. Ticaret Siciline Tescil ve İlan
Hazırlanan ana sözleşme, ortaklar tarafından imzalanarak noterde onaylanır. Onaylanan sözleşme, Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne tescil edilmek üzere sunulur. Tescil işlemi sonrasında şirketin kuruluşu Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilir.
3. Vergi Dairesi ve Diğer İzinler
Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne tescil işlemi tamamlandıktan sonra şirketin bağlı olduğu vergi dairesine başvurularak vergi numarası alınır. Vergi dairesine yapılan başvuruda aşağıdaki belgeler gereklidir:
- Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanan ilan nüshası,
- Şirket ana sözleşmesi,
- Ortakların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- Noter onaylı imza sirküleri.
Ayrıca şirketin faaliyet göstereceği sektöre göre gerekli izin ve lisanslar alınmalıdır. Örneğin; gıda sektöründe faaliyet gösterecek bir şirket için Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan gıda üretim izni alınması gereklidir.
4. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Kaydı
Şirket, çalışan istihdam etmeye başlamadan önce Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıt olmalıdır. Bu kayıt işlemi için aşağıdaki belgeler gereklidir:
- Şirket kuruluş belgeleri,
- Ortakların kimlik fotokopileri,
- Şirket adres bilgileri.
5. Belediye Ruhsatı ve Diğer Yasal Yükümlülükler
Şirketin faaliyete geçeceği işyeri için belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmalıdır. Bu ruhsat için belediyeye aşağıdaki belgeler sunulmalıdır:
- Tapu fotokopisi veya kira kontratı,
- İşyeri krokisi,
- Vergi levhası,
- SGK kaydı.
6. Noter İşlemleri ve Banka Hesabı Açılması
Şirketin resmi işlemlerinde kullanılmak üzere noter onaylı imza sirküleri düzenlenir. Ayrıca şirket adına bir banka hesabı açılır ve şirket sermayesi bu hesaba yatırılır.
7. İşletme Defteri ve Belgelerin Hazırlanması
Şirketin muhasebe işlemlerini yürütebilmesi için işletme defteri tutulmalı ve yasal olarak gerekli diğer belgeler (fatura, irsaliye vb.) temin edilmelidir.
Komandit Şirket Kurmak için Gerekenler
Komandit şirket, bir veya daha fazla komandite ve komanditer tarafından kurulan bir ortaklık türüdür. Bu şirket türünde komanditeler şirket borçlarından sınırsız sorumluyken; komanditerlerin sorumluluğu taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır. Türkiye’de komandit şirket kurmak için gerekenler şu şekildedir:
1. Kuruluş Kararı ve Şirket Sözleşmesinin Hazırlanması
Şirketin kurulmasına karar verildikten sonra şirket sözleşmesi hazırlanır. Bu sözleşme noterde onaylanmalıdır. Şirket sözleşmesinde aşağıdaki hususların yer alması zorunludur:
- Şirketin ticaret unvanı ve merkezi,
- Şirketin amacı ve faaliyet konusu,
- Ortakların adı, soyadı, unvanı ve ikametgah adresleri,
- Komandite ve komanditerlerin belirlenmesi,
- Ortakların sermaye taahhütleri ve ödeme şekilleri,
- Kar ve zarar dağıtım esasları,
- Şirketin yönetim ve temsil yetkileri,
- Şirketin süresi (belirli veya belirsiz süreli).
2. Ticaret Siciline Tescil ve İlan
Şirket sözleşmesi noterde onaylandıktan sonra Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne başvurularak şirketin tescil işlemleri yapılır. Tescil işlemi tamamlandıktan sonra şirketin kuruluşu Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilir.
3. Vergi Dairesi İşlemleri
Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne yapılan tescil işleminden sonra şirketin bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurarak vergi numarası alınır. Vergi dairesine başvuruda bulunurken aşağıdaki belgeler gereklidir:
- Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanan ilan nüshası,
- Şirket sözleşmesi,
- Ortakların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- Noter onaylı imza sirküleri.
4. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Kaydı
Şirketin çalışan istihdam etmeye başlamadan önce SGK’ya kaydolması gerekmektedir. SGK kaydı için gereken belgeler şunlardır:
- Şirket kuruluş belgeleri,
- Ortakların kimlik fotokopileri,
- Şirket adres bilgileri.
5. Belediye Ruhsatı ve Diğer İzinler
Şirketin faaliyet göstereceği işyeri için belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmalıdır. Ruhsat için gerekli belgeler belediyeye sunulmalıdır:
- Tapu fotokopisi veya kira kontratı,
- İşyeri krokisi,
- Vergi levhası,
- SGK kaydı.
6. Noter İşlemleri ve Banka Hesabı Açılması
Şirketin resmi işlemlerinde kullanılmak üzere noter onaylı imza sirküleri düzenlenir. Şirket adına bir banka hesabı açılarak sermaye bu hesaba yatırılır.
7. İşletme Defteri ve Diğer Belgeler
Şirketin muhasebe işlemlerinin yürütülebilmesi için işletme defteri tutulmalı ve yasal olarak gerekli diğer belgeler (fatura, irsaliye vb.) temin edilmelidir.
Adi Ortalık Şirketi Kurmak için Gerekenler
Adi ortaklık, iki veya daha fazla kişinin belirli bir amaç doğrultusunda bir araya gelerek kurdukları ortaklık türüdür. Bu ortaklık türü, Türk Borçlar Kanunu kapsamında düzenlenmiştir ve tüzel kişiliği yoktur. Ortakların sorumluluğu sınırsızdır ve ortaklık borçlarından dolayı şahsi malvarlıkları ile sorumludurlar. Türkiye’de adi ortalık şirketi kurmak için gerekenler şu şekildedir:
1. Ortaklar Arasında Sözleşme Hazırlanması
Adi ortaklık kuruluşunun ilk adımı, ortaklar arasında bir sözleşme hazırlanmasıdır. Bu sözleşme yazılı olmak zorunda değildir ancak yazılı olarak düzenlenmesi, ileride doğabilecek anlaşmazlıkların önüne geçmek için faydalıdır. Sözleşmede yer alması gereken ana hususlar şunlardır:
- Ortakların adı, soyadı ve adresleri,
- Ortaklığın amacı ve faaliyet konusu,
- Ortakların sermaye koyma taahhütleri ve sermaye miktarları,
- Kar ve zarar paylaşım oranları,
- Ortaklığın yönetim ve temsil yetkileri,
- Ortaklığın süresi (belirli veya belirsiz süreli).
2. Vergi Dairesine Başvuru
Adi ortaklık kurulduktan sonra vergi mükellefi olarak kaydolması gerekmektedir. Ortaklığın bulunduğu vergi dairesine başvuruda bulunularak vergi numarası alınır. Başvuru için gerekli belgeler şunlardır:
- Ortaklık sözleşmesi (varsa),
- Ortakların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- İş yeri kira kontratı veya tapu fotokopisi,
- Ortaklığın faaliyet konusu ve adres bilgileri.
3. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Kaydı
Ortaklık çalışan istihdam edecekse SGK’ya kayıt yaptırmalıdır. SGK kaydı için gerekli belgeler şunlardır:
- Ortaklık sözleşmesi (varsa),
- Ortakların kimlik fotokopileri,
- İş yeri adres bilgileri.
4. Belediye Ruhsatı ve Diğer İzinler
Ortaklığın faaliyet göstereceği işyeri için belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınması gerekmektedir. Gerekli belgeler belediyeye sunulmalıdır:
- Tapu fotokopisi veya kira kontratı,
- İşyeri krokisi,
- Vergi levhası,
- SGK kaydı.
5. İşletme Defteri ve Diğer Belgeler
Ortaklığın muhasebe işlemlerinin yürütülebilmesi için işletme defteri tutulmalı ve yasal olarak gerekli diğer belgeler (fatura, irsaliye vb.) temin edilmelidir.
Anonim Şirket Kurmak için Gerekenler
Anonim şirket (A.Ş.), Türkiye’de en yaygın olarak tercih edilen şirket türlerinden biridir. Anonim şirketler, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş, borçlarından dolayı sadece malvarlığıyla sorumlu olan ve tüzel kişiliğe sahip şirketlerdir. Türkiye’de anonim şirket kurmak için gerekenler şu şekildedir:
1. Kurucuların Belirlenmesi ve Hazırlık
Anonim şirket en az bir kurucu ortakla kurulabilir. Kurucular, kuruluş aşamasında şu hazırlıkları yapmalıdır:
- Kurucuların kimlik belgeleri ve ikametgah belgeleri temin edilmelidir.
- Kuruluş aşamasında gerekli sermaye belirlenmelidir. Anonim şirketlerin asgari sermaye tutarı 50.000 TL’dir.
- Şirketin ticaret unvanı ve merkezi belirlenmelidir.
2. Şirket Ana Sözleşmesinin Hazırlanması ve Noter Onayı
Şirket ana sözleşmesi hazırlanır ve kurucular tarafından imzalanır. Ana sözleşmede bulunması gereken bilgiler şunlardır:
- Şirketin ticaret unvanı ve merkezi,
- Şirketin amacı ve faaliyet konusu,
- Sermaye miktarı ve payların nominal değeri,
- Kurucuların adları, soyadları ve adresleri,
- Yönetim kurulu üyelerinin seçimi ve görev süreleri,
- Genel kurul toplantıları ve oy hakları ile ilgili düzenlemeler
Hazırlanan ana sözleşme, noterde onaylanmalıdır.
3. Ticaret Siciline Tescil ve İlan
Ana sözleşme noterde onaylandıktan sonra şirketin merkezinin bulunduğu yer Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne başvurularak tescil işlemi gerçekleştirilir. Tescil için gerekli belgeler şunlardır:
- Ana sözleşmenin noter onaylı nüshası,
- Kurucuların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- Şirket merkezi adres bilgileri,
- Banka dekontu (asgari sermayenin %25’inin ödendiğini gösterir).
Tescil işlemi tamamlandıktan sonra şirketin kuruluşu Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilir.
4. Vergi Dairesi İşlemleri
Şirketin tescil işlemi tamamlandıktan sonra vergi dairesine başvurarak vergi numarası alınır. Vergi dairesine başvuru için gerekli belgeler:
- Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanan ilan nüshası,
- Ana sözleşme,
- Ortakların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- Noter onaylı imza sirküleri,
5. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Kaydı
Şirket çalışan istihdam edecekse SGK’ya kaydolması gerekmektedir. SGK kaydı için gereken belgeler:
- Şirket kuruluş belgeleri,
- Ortakların kimlik fotokopileri,
- Şirket adres bilgileri.
6. Belediye Ruhsatı ve Diğer İzinler
Şirketin faaliyet göstereceği işyeri için belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmalıdır. Gerekli belgeler belediyeye sunulmalıdır:
- Tapu fotokopisi veya kira kontratı,
- İşyeri krokisi,
- Vergi levhası,
- SGK kaydı.
7. Noter İşlemleri ve Banka Hesabı Açılması
Şirketin resmi işlemlerinde kullanılmak üzere noter onaylı imza sirküleri düzenlenir. Ayrıca şirket adına bir banka hesabı açılarak sermayenin en az %25’i bu hesaba yatırılmalıdır.
8. Ticaret Odası Kaydı
Şirketin ilgili ticaret odasına kaydolması gerekmektedir. Ticaret odası kaydı için gerekli belgeler:
- Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanan ilan nüshası,
- Şirket ana sözleşmesi,
- Ortakların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- Noter onaylı imza sirküleri.
9. İşletme Defteri ve Diğer Belgeler
Şirketin muhasebe işlemlerinin yürütülebilmesi için işletme defteri tutulmalı ve yasal olarak gerekli diğer belgeler (fatura, irsaliye vb.) temin edilmelidir.
Limited Şirket Kurmak için Gerekenler
Limited şirket, Türkiye’de en yaygın tercih edilen şirket türlerinden biridir. Bu şirket türünde ortakların sorumluluğu, taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır. Limited şirketlerin kuruluşu, belirli bir süreç ve belgeler gerektirir. Türkiye’de limited şirket kurmak için gerekenler şu şekildedir:
1. Kurucuların Belirlenmesi ve Hazırlık
Limited şirket en az bir, en fazla elli kurucu ortakla kurulabilir. Kurucular, kuruluş aşamasında şu hazırlıkları yapmalıdır:
- Kurucuların kimlik belgeleri ve ikametgah belgeleri temin edilmelidir.
- Kuruluş aşamasında gerekli sermaye belirlenmelidir. Limited şirketlerin asgari sermaye tutarı 10.000 TL’dir.
- Şirketin ticaret unvanı ve merkezi belirlenmelidir.
2. Şirket Ana Sözleşmesinin Hazırlanması ve Noter Onayı
Şirket ana sözleşmesi hazırlanır ve kurucular tarafından imzalanır. Ana sözleşmede bulunması gereken bilgiler şunlardır:
- Şirketin ticaret unvanı ve merkezi,
- Şirketin amacı ve faaliyet konusu,
- Sermaye miktarı ve ortakların sermaye payları,
- Ortakların adları, soyadları ve adresleri,
- Yönetim ve temsil ile ilgili düzenlemeler,
- Şirketin süresi (belirli veya belirsiz süreli).
Hazırlanan ana sözleşme, noterde onaylanmalıdır.
3. Ticaret Siciline Tescil ve İlan
Ana sözleşme noterde onaylandıktan sonra şirketin merkezinin bulunduğu yer Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne başvurularak tescil işlemi gerçekleştirilir. Tescil için gerekli belgeler şunlardır:
- Ana sözleşmenin noter onaylı nüshası,
- Kurucuların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- Şirket merkezi adres bilgileri,
- Banka dekontu (asgari sermayenin %25’inin ödendiğini gösterir).
Tescil işlemi tamamlandıktan sonra şirketin kuruluşu Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilir.
4. Vergi Dairesi İşlemleri
Şirketin tescil işlemi tamamlandıktan sonra vergi dairesine başvurarak vergi numarası alınır. Vergi dairesine başvuru için gerekli belgeler:
- Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanan ilan nüshası,
- Ana sözleşme,
- Ortakların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- Noter onaylı imza sirküleri.
5. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Kaydı
Şirket çalışan istihdam edecekse SGK’ya kaydolması gerekmektedir. SGK kaydı için gereken belgeler:
- Şirket kuruluş belgeleri,
- Ortakların kimlik fotokopileri,
- Şirket adres bilgileri.
6. Belediye Ruhsatı ve Diğer İzinler
Şirketin faaliyet göstereceği işyeri için belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmalıdır. Gerekli belgeler belediyeye sunulmalıdır:
- Tapu fotokopisi veya kira kontratı,
- İşyeri krokisi,
- Vergi levhası,
- SGK kaydı.
7. Noter İşlemleri ve Banka Hesabı Açılması
Şirketin resmi işlemlerinde kullanılmak üzere noter onaylı imza sirküleri düzenlenir. Ayrıca şirket adına bir banka hesabı açılarak sermayenin en az %25’i bu hesaba yatırılmalıdır.
8. Ticaret Odası Kaydı
Şirketin ilgili ticaret odasına kaydolması gerekmektedir. Ticaret odası kaydı için gerekli belgeler:
- Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanan ilan nüshası,
- Şirket ana sözleşmesi,
- Ortakların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- Noter onaylı imza sirküleri.
9. İşletme Defteri ve Diğer Belgeler
Şirketin muhasebe işlemlerinin yürütülebilmesi için işletme defteri tutulmalı ve yasal olarak gerekli diğer belgeler (fatura, irsaliye vb.) temin edilmelidir.
Kooperatif Şirket Kurmak için Gerekenler
Kooperatif şirketler; ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaçları karşılamak amacıyla gerçek ve tüzel kişilerin bir araya gelerek kurdukları ortaklıklardır. Kooperatifler, üyelerinin ihtiyaçlarını karşılamak ve ekonomik çıkarlarını korumak amacıyla faaliyet gösterirler. Türkiye’de kooperatif şirket kurmak için gerekenler şu şekildedir:
1. Kurucuların Belirlenmesi ve Hazırlık
Kooperatif kurmak isteyen kişiler, en az 7 gerçek veya tüzel kişi olmalıdır. Kurucular, kuruluş aşamasında şu hazırlıkları yapmalıdır:
- Kurucuların kimlik belgeleri ve ikametgah belgeleri temin edilmelidir.
- Kooperatifin amacı ve faaliyet konusu belirlenmelidir.
- Kooperatifin sermayesi ve ortaklık payları belirlenmelidir.
2. Kooperatif Ana Sözleşmesinin Hazırlanması ve Noter Onayı
Kooperatif ana sözleşmesi, kooperatifin faaliyetlerini düzenleyen temel belgedir. Ana sözleşme, Tarım ve Orman Bakanlığı veya Ticaret Bakanlığı’nın ilgili birimleri tarafından hazırlanan örnek sözleşmelere göre düzenlenmelidir. Ana sözleşmede yer alması gereken bilgiler şunlardır:
- Kooperatifin adı ve merkezi,
- Kooperatifin amacı ve faaliyet konusu,
- Ortakların adları, soyadları ve adresleri,
- Ortaklık payları ve sermaye miktarları,
- Yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin seçimi ve görev süreleri,
- Genel kurul toplantıları ve oy hakları ile ilgili düzenlemeler.
Hazırlanan ana sözleşme, kurucular tarafından imzalanarak noterde onaylanmalıdır.
3. Ticaret Siciline Tescil ve İlan
Ana sözleşme noterde onaylandıktan sonra kooperatifin merkezinin bulunduğu yer Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne başvurularak tescil işlemi gerçekleştirilir. Tescil için gerekli belgeler şunlardır:
- Ana sözleşmenin noter onaylı nüshası,
- Kurucuların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- Kooperatif merkezi adres bilgileri,
- Banka dekontu (kooperatif sermayesinin ödendiğini gösterir).
Tescil işlemi tamamlandıktan sonra kooperatifin kuruluşu Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilir.
4. Vergi Dairesi İşlemleri
Kooperatifin tescil işlemi tamamlandıktan sonra vergi dairesine başvurarak vergi numarası alınır. Vergi dairesine başvuru için gerekli belgeler:
- Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanan ilan nüshası,
- Ana sözleşme,
- Ortakların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- Noter onaylı imza sirküleri.
5. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Kaydı
Kooperatif çalışan istihdam edecekse SGK’ya kaydolması gerekmektedir. SGK kaydı için gereken belgeler:
- Kooperatif kuruluş belgeleri,
- Ortakların kimlik fotokopileri,
- Kooperatif adres bilgileri.
6. Belediye Ruhsatı ve Diğer İzinler
Kooperatifin faaliyet göstereceği işyeri için belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmalıdır. Gerekli belgeler belediyeye sunulmalıdır:
- Tapu fotokopisi veya kira kontratı,
- İşyeri krokisi,
- Vergi levhası,
- SGK kaydı.
7. Noter İşlemleri ve Banka Hesabı Açılması
Kooperatifin resmi işlemlerinde kullanılmak üzere noter onaylı imza sirküleri düzenlenir. Ayrıca kooperatif adına bir banka hesabı açılarak sermaye bu hesaba yatırılmalıdır.
8. Ticaret Odası Kaydı
Kooperatifin ilgili ticaret odasına kaydolması gerekmektedir. Ticaret odası kaydı için gerekli belgeler:
- Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanan ilan nüshası,
- Kooperatif ana sözleşmesi,
- Ortakların kimlik fotokopileri ve ikametgah belgeleri,
- Noter onaylı imza sirküleri.
9. İşletme Defteri ve Diğer Belgeler
Kooperatifin muhasebe işlemlerinin yürütülebilmesi için işletme defteri tutulmalı ve yasal olarak gerekli diğer belgeler (fatura, irsaliye vb.) temin edilmelidir.
Şirket Kurma Maliyeti
Türkiye’de şirket kurma maliyeti; şirket türüne, kuruluş sürecine ve işletmenin bulunduğu bölgeye göre değişiklik gösterir.
1. Şahıs Şirketi Kurma Maliyeti
Şahıs şirketi kurmanın maliyeti genellikle daha düşüktür ve süreç daha hızlıdır. 2024 yılı için şahıs şirketi kurma maliyeti ortalama olarak 2.200 TL ile 2.550 TL arasında değişmektedir. Bu maliyetler genellikle şu kalemlerden oluşur:
- Noter masrafları: 400-450 TL
- Muhasebeci vekalet ücreti: Ortalama 1.000 TL
- Serbest muhasebeci mali müşavir işyeri açılış ücreti: 900-1.200 TL
2. Limited Şirket Kurma Maliyeti
Limited şirket kurma maliyeti, şirketin kurulduğu il ve diğer faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir. 2024 yılı için limited şirket kurma maliyeti yaklaşık 12.000 TL ile 25.000 TL arasında değişmektedir. Bu maliyetler şunları içerir:
- Noter masrafları: 800-1.000 TL
- Ticaret Odası kayıt masrafı: 3.000 TL
- Mali müşavir hizmet ücreti: 1.000-1.200 TL
- Kira damga vergisi ve kira stopaj vergisi
- Diğer çeşitli harçlar ve giderler
3. Anonim Şirket Kurma Maliyeti
Anonim şirket kurma maliyeti, limited şirketlere kıyasla daha yüksektir ve 2024 yılı itibarıyla 15.000 TL ile 30.000 TL arasında değişmektedir. Anonim şirketlerin asgari sermaye tutarı 100.000 TL’dir. Maliyetler genellikle şunları kapsar:
- Noter ve Ticaret Sicil masrafları,
- Sermaye bloke masrafları,
- Mali müşavir ve avukatlık hizmetleri,
- Ticaret Odası kayıt masrafları,
- Çeşitli harçlar ve giderler.
4. Kooperatif Şirket Kurma Maliyeti
Kooperatif şirket kurma maliyetleri diğer şirket türlerine göre değişiklik gösterebilir ve genellikle daha karmaşıktır. 2024 yılı itibarıyla kooperatif şirket kurma maliyetleri ortalama olarak 5.000 TL ile 15.000 TL arasında değişebilir. Bu maliyetler arasında noter masrafları, ticaret sicil kayıt ücretleri ve gerekli izin ve ruhsatlar yer alır.
Şirket Kurmak için Devlet Desteği
Türkiye’de şirket kurmak isteyen girişimciler için çeşitli devlet destekleri ve teşvik programları mevcuttur. Bu destekler, girişimcilerin iş kurma süreçlerini kolaylaştırmak ve işlerini sürdürülebilir kılmak amacıyla sağlanır.
Şirket Sahiplerini İlgilendiren Yasalar
Türkiye’de şirket sahiplerini ve yöneticilerini ilgilendiren birçok yasa ve düzenleme bulunmaktadır. Bu yasalar, şirketlerin kuruluşundan faaliyetlerine, finansal işlemlerine ve sona ermelerine kadar geniş bir yelpazede düzenlemeler getirmektedir.
1. Türk Ticaret Kanunu (TTK)
Türk Ticaret Kanunu, Türkiye’de ticaret hayatını düzenleyen ana yasadır. 6102 sayılı TTK; şirketlerin kuruluşundan, yönetiminden, finansal raporlamasından, birleşme ve devralma işlemlerine kadar birçok konuyu kapsamaktadır.
- Şirket Türleri: TTK; anonim şirketler, limited şirketler, kollektif şirketler, komandit şirketler ve kooperatifler gibi çeşitli şirket türlerini düzenler.
- Kuruluş ve Tescil: Şirketlerin kuruluşu, ana sözleşmelerin hazırlanması ve ticaret siciline tescili gibi süreçleri belirler.
- Yönetim ve Temsil: Şirketlerin yönetim organları, yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları ve temsil yetkileri hakkında hükümler içerir.
- Finansal Raporlama: Şirketlerin muhasebe kayıtlarının tutulması, finansal tabloların hazırlanması ve denetim süreçleri hakkında düzenlemeler getirir.
- Birleşme ve Devralma: Şirketlerin birleşme, bölünme ve tür değiştirme işlemleri hakkında detaylı hükümler içerir.
2. Türk Borçlar Kanunu (TBK)
Türk Borçlar Kanunu, borç ilişkilerini düzenleyen temel yasadır. Şirketler arası ticari sözleşmeler, kiralama, satış ve hizmet sözleşmeleri gibi konuları kapsar.
- Sözleşmeler: Ticari sözleşmelerin geçerliliği, tarafların hak ve yükümlülükleri ile ilgili düzenlemeler içerir.
- Borç İlişkileri: Borçların doğumu, ifası, temerrüdü ve sona ermesi konularını kapsar.
3. Vergi Usul Kanunu (VUK)
Vergi Usul Kanunu, Türkiye’de vergi uygulamalarını düzenleyen yasadır. Şirketlerin vergi yükümlülükleri, vergi beyannamelerinin verilmesi ve vergi denetimleri ile ilgili hükümler içerir.
- Vergi Beyannameleri: Gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi gibi vergilerin beyanı ve ödenmesi süreçlerini düzenler.
- Vergi Denetimi: Vergi denetimlerinin nasıl yapılacağı, mükelleflerin hak ve yükümlülükleri hakkında düzenlemeler getirir.
4. İş Kanunu
İş Kanunu, işçi-işveren ilişkilerini düzenleyen ana yasadır. Şirketlerin çalışanları ile ilgili yükümlülükleri, iş sözleşmeleri, çalışma koşulları ve iş sağlığı ve güvenliği konularını kapsar.
- Çalışma Koşulları: İşçilerin çalışma saatleri, fazla mesai, yıllık izin ve diğer çalışma koşulları hakkında düzenlemeler içerir.
- İş Sözleşmeleri: İş sözleşmelerinin yapılması, feshi ve işçi hakları ile ilgili hükümler getirir.
- İş Sağlığı ve Güvenliği: İş yerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hakkında düzenlemeler içerir.
5. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun, serbest rekabeti koruma amacı taşır ve rekabetin sınırlanmasını önlemek için çeşitli düzenlemeler getirir.
- Rekabet İhlalleri: Tekelcilik, kartel oluşumu ve piyasa manipülasyonu gibi rekabet ihlallerine karşı önlemler içerir.
- Rekabet Kurulu: Rekabetin korunması ve ihlallerin tespiti için Rekabet Kurulu’nun yetkilerini düzenler.
6. Sermaye Piyasası Kanunu
Sermaye Piyasası Kanunu, sermaye piyasalarını düzenler ve şirketlerin halka arz, menkul kıymet ihracı ve sermaye piyasası araçlarının ticareti ile ilgili hükümler getirir.
- Halka Arz: Şirketlerin halka arz süreçlerini, gerekli izinleri ve yükümlülükleri düzenler.
- Menkul Kıymetler: Menkul kıymet ihracı ve ticareti ile ilgili düzenlemeler içerir.
- Sermaye Piyasası Kurulu (SPK): Sermaye piyasalarının denetimi ve düzenlenmesi konusunda SPK’nın yetkilerini belirler.
7. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, tüketicilerin haklarını korumak amacıyla çeşitli düzenlemeler getirir. Şirketlerin tüketici ilişkilerinde uyması gereken kurallar ve yükümlülükler içerir.
- Tüketici Hakları: Tüketicilerin mal ve hizmet alımında sahip oldukları hakları düzenler.
- Ayıplı Mal ve Hizmetler: Ayıplı mal ve hizmetler konusunda tüketicilerin haklarını ve şirketlerin sorumluluklarını belirler.